Bij mensen met cognitieve en adaptieve beperkingen worden de gedragingen die zij laten zien, vaak toegeschreven aan de verstandelijke beperking, zonder alternatieve verklaringen te overwegen. Dit fenomeen wordt ook wel ‘diagnostic overshadowing’ genoemd.
Het risico is, dat gedragingen die het gevolg van ingrijpende ervaringen kunnen zijn, niet als zodanig worden herkend en behandeld. Het kan worden aangenomen dat ook mensen met verstandelijke beperkingen last hebben van herbelevingen en het vermijden van gedachten of gevoelens na traumatische gebeurtenissen, maar deze veel vaker gedragsmatig uiten.
Het missen van vaardigheden om deze symptomen te begrijpen of herkennen en de moeite die zij kunnen hebben om deze onder woorden te brengen, kunnen leiden tot de volgende zichtbare gedragingen:
- Prikkelbaar gedrag (hyperarousal)
- Agressief gedrag
- Emotionele ontregeling
- Roekeloos gedrag
- Zelfdestructief gedrag
Gedragsproblemen kunnen dus optreden als een uiting van, of reactie op intrusieve symptomen, zoals herinneringen, dromen, dissociatieve reacties, bepaalde prikkels. Ze kunnen ook een reactie zijn op het onvermogen om triggers te vermijden vanwege een gebrek aan autonomie.
Om de juiste hulp en ondersteuning te kunnen bieden, is het daarom essentieel om iemands levensverhaal te kennen.
Wil jij handvatten om erachter te komen wat de onderliggende problematiek is van gedragsproblemen? drs. Jessica Vervoort-Schel, orthopedagoog-generalist bij Koraal, bespreekt het met je tijdens de studiedag Angst en trauma bij mensen met een verstandelijke beperking op 8 april 2021.
Meer informatie over de studiedag Angst en trauma bij mensen met een verstandelijke beperking