– Kader van de dag, kennismaken en inventarisatie
– Achtergrond en recente ontwikkelingen

Denis Wiering, voorzitter van het Landelijk Platform KOPP/KOV

In deze lezing staan we stil bij KOPP in de breedte. Algemene cijfers, het historisch perspectief op onze kennis over KOPP, de systemische dilemma’s bij ouderlijke psychiatrische problemen en de ontwikkeling van het kind in het gezin én binnen de organisatie van het zorglandschap. Ook worden enkele langlopende wetenschappelijke studies uitgelicht.

Esther Mesman, GZ-psycholoog en senior onderzoeker afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie/psychologie Erasmus MC Sophia.

Tijdens deze lezing krijg je een inkijk in het leven van twee – inmiddels volwassen – ervaringsdeskundigen. Thom groeide op met een moeder met verslavingsproblemen. Hij zal met jullie delen hoe hij zijn jeugd heeft beleefd, de hulpverlening heeft ervaren en hoe het nu met hem gaat. Ook Elze zal haar verhaal toelichten. Zij groeide als enig kind op met twee ouders met psychische problematiek. Tevens is er gelegenheid om op de verhalen te reageren en vragen te stellen.

Thom & Elze, ervaringsdeskundigen uit de adviesraad KOPP/KOV Trimbos-instituut

A. Het belang van het bespreken van de langetermijneffecten van de vroegkinderlijke ervaringen van opgroeien met een ouder met psychische problemen

Tijdens deze sessie neemt Ingrid Brummelhuis, al ongeveer 25 jaar werkzaam met KOPP/KOV in diverse settingen, jullie mee in de (mogelijke) gevolgen van de vroegkinderlijke KOPP-ervaringen en de samenhangende langdurige stress op het psychisch- en sociaal functioneren en lichamelijke klachten in de volwassenheid. Je krijgt antwoord op vragen als ‘Wat is de samenhang/context tussen de vroegkinderlijke KOPP-ervaringen en de klachten of het gedrag in het heden?’ Als professional zul je handvatten  en tips meekrijgen om in de praktijk het gesprek aan te gaan over deze KOPP-ervaringen.

Ingrid Brummelhuis, verpleegkundig specialist en promovenda bij GGz Brebrug en Tranzo & Kimberley Buijs-Holleman, ervaringsdeskundige

B. ‘Kinderen en naasten van’ Betrekken van preventie binnen de behandeling: werkwijze van Parnassia Groep in de regio Rijnmond

“Al zoveel jaar komen hier hulpverleners over de vloer voor mijn moeder, maar nooit heeft iemand aan mij gevraagd hoe het nu echt met mij gaat en wat de depressieve stoornis van mijn moeder voor mij betekent. Fijn om het hier nu wel een keer over te hebben.” D. (14 jaar)

“Jarenlange therapeutische gezinsbehandelingen, focus op problemen van M. met daarbij soms een groot gevoel van falen en tekort schieten. Door het familieadviesgesprek met het hele gezin was M. pas in staat om de impact van haar gedrag op alle gezinsleden in te zien en werden wij als kinderen nu ook eens gezien, dank voor dit open en fijne gesprek.“ B. (20 jaar) 

Bij steeds meer afdelingen van Parnassia Groep (o.a. PsyQ, Antes GGZ teams, Indigo BGGZ, mentale gezondheidscentra) is er via standaardisatie aandacht voor kinderen en naasten van. Als een cliënt aangeeft dat hij/zij kinderen heeft wordt hen altijd een gesprek met een preventiedeskundige van Indigo Preventie aangeboden. Steeds meer behandelaren weten hun cliënt hiervoor te motiveren. Binnen de SGGZ gaat het om maximaal vijf gesprekken en binnen de BGGZ om één gesprek.

Ervaring leert dat een dergelijk opzet niet even gemakkelijk te realiseren is en het heeft jaren gekost om tot deze opzet te komen. Door bureaucratie, zelforganiserende teams en handelingsverlegenheid bij behandelaren en managers was deze klus niet zomaar geklaard. Wil jij weten hoe we dit nu wel voor elkaar hebben gekregen? Anouk Sijbenga en Monique Hiwat gaan je meenemen in de opzet en uitvoer hiervan.

Anouk Sijbenga, programmaleider Jeugd & Monique Hiwat, aandachtsfunctionaris ‘familieleden van’ en behandelaar, Indigo Preventie.

C. KOPP/KOV preventie & bereik

Er zijn verschillende vormen van preventie beschikbaar die er van alles aan doen om KOPP/KOV én hun ouders passende ondersteuning te bieden. Met als doel het verkleinen van het risico dat deze kinderen (op latere leeftijd) zelf problemen ontwikkelen. In deze presentatie licht Anouk de Gee, wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut, verschillende interventies en (nieuwe) initiatieven toe. Tegelijkertijd is er een gedeelde ervaring dat het lastig is om deze kinderen én hun ouders te bereiken met het beschikbare aanbod. Daarom gaan we in deze sessie ook aan de slag met de vragen: hoe signaleer je KOPP/KOV-problematiek? En wat is vervolgens je handelingsperspectief als professional? Hoe ga je het gesprek aan met de ouders en het kind over mogelijke zorgen die er zijn?

Anouk de Gee, Projectleider KOPP/KOV Mentale gezondheid & Preventie Trimbos-intituut.

D. Structurele ondersteuning met behulp van de SIK-vragenlijst (maximaal 25 deelnemers)

Diverse KOPP/KOV interventies bestaan inmiddels langer dan 10 jaar. Toch komen de meeste KOPP-kinderen niet in aanraking met deze (bewezen effectieve) interventies. Hoe kunnen we als zorgverleners zorg gaan dragen voor een effectieve EN structurele vorm van preventie van het hoge risico op het ontwikkelen van psychopathologie bij deze volgende generatie?

In deze workshop geef ik je aan de hand van een levensverhaal inzicht in beschermende en risico verhogende  omstandigheden van KOPP/KOV-kinderen. We oefenen met het gebruik van de SIK vragenlijst en verkennen wat de daarop beschreven interventies voor gezinnen kunnen betekenen. Wanneer er voldoende tijd overblijft brainstormen we over de (on-?) mogelijkheden van een structureel preventief spreekuur voor KOPP/KOV gezinnen.

Alike Machielsen-Visser, kaderhuisarts GGZ, coach/ behandelaar volwassen KOPP-kinderen (SGGZ),ervaringsdeskundige